Wbrew powszechnym przekonaniom, ani zaćma, ani jaskra nie są wyłącznie chorobami wieku starczego. Na obie przypadłości zachorować można będąc dzieckiem czy osobą w sile wieku.
Zaćma powikłana i jaskra wtórna pojawiają się także w przebiegu innych chorób oczu (albo ich urazów) albo chorób ogólnoustrojowych. I zaćma, i jaskra mogą wystąpić u osób obciążonych rodzinnie. Obie choroby powodują zaburzenia widzenia i stopniową utraty wzroku. Najbardziej obawiamy się tego, że będzie to utrata trwała. Jaki jest stan wiedzy medycznej na dziś? Co wiemy o dwóch podstępnych złodziejkach wzroku - zaćmie i jaskrze?
Zaćma - na czym polega choroba
Zaćma zawsze wiąże się z postępującym mętnieniem soczewki, którego nie da się zahamować ani cofnąć farmakologicznie. Zmętnienie może pojawić się najpierw w centralnej części soczewki, powodując nieostre, rozmyte widzenie przy czytaniu lub patrzeniu na odległe przedmioty. Jeśli natomiast soczewka mętnieje najpierw w części obwodowej, może to przez dłuższy być niewyczuwalne i w początkowej fazie choroby nie doświadczymy żadnych kłopotów ze wzrokiem.
Zaćma rozwija etapami: od niewielkiego zmętnienia występującego tylko na obrzeżach soczewki lub tylko w części centralnej, przez zaćmę zaawansowaną, niedojrzałą, aż do postaci dojrzałej, a wreszcie - przejrzałej, w której zmętnienie soczewki jest już całkowite, a jej włókna ulegają stopniowemu upłynnianiu, powodując przesunięcie się jądra soczewki w dół, co w dalszej kolejności może prowadzić do nieodwracalnej ślepoty.
Dziś nie czeka się aż zaćma dojrzeje - operować oczy można także na początkowym etapie choroby!
Nieleczona zaćma a ryzyko ataku jaskry
Warto mieć świadomość, że postępującemu mętnieniu soczewki towarzyszą zmiany w jej strukturze: z elastycznej, miękkiej i cienkiej staje się ona sztywna, twarda i gruba. Obecność takiej struktury w oku powoduje ucisk naczyń krwionośnych, wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego i może przyczynić się do ataku jaskry.
Jaskra - na czym polega choroba
Jaskra w swojej postaci przewlekłej rozwija się podstępnie i bezobjawowo. Podobnie jak w przypadku zaćmy, nic nas nie boli, ale mogą pojawić się łatwe do przeoczenia symptomy, jak:
- - światłowstręt,
- - łzawienie oczu,
- - mroczki podczas spoglądania na światło,
- - trudności z widzeniem w ciemności.
Jeżeli w rodzinie ktoś już chorował na tę podstępną złodziejkę wzroku, powinno się być pod stałą opieką okulisty - choroba występuje 4 razy częściej u rodzeństwa osób chorych i 2 razy częściej u ich potomstwa w porównaniu z populacją nieobciążoną rodzinnie.
Stanowiąca 85-90% przypadków jaskra pierwotna otwartego kąta rozwija się obuocznie. W tej jednostce chorobowej uszkodzenie nerwu wzrokowego zazwyczaj jest następstwem takich czynników jak: podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe, wiek powyżej 40 r.ż., krótkowzroczność powyżej 4 dioptrii czy cienka rogówka. Należy jednak pamiętać, że możemy mieć do czynienia także z jaskrą normalnego ciśnienia/jaskrą bez ciśnienia (JNC), która pojawia się często np. u osób cierpiących na migreny czy niskociśnieniowców.
Pozostałe 10-15% przypadków to jaskra z zamykającym się kątem przesączania. To właśnie w ramach tej jednostki chorobowej dochodzi do gwałtownych w przebiegu, bardzo spektakularnych ostrych ataków jaskry spowodowanych gwałtownym wzrostem ciśnienia w oku (wywołać go może np. ogromny stres) i objawiających się m.in. bardzo silnym bólem oka i głowy, nudnościami i wymiotami. Z uwagi na fakt, że podczas ataku może dojść do zamknięcia kąta przesączania, co w połączeniu z nagłym i gwałtownym wzrostem ciśnienia wewnątrzgałkowego w bardzo krótkim czasie jest w stanie doprowadzić do zaniku włókien nerwowych siatkówki i ślepoty, konieczna jest jak najszybsza interwencja medyczna.
Jak leczymy zaćmę?
Leczenie zaćmy równoznaczne jest z usunięciem soczewki własnej pacjenta i wszczepieniem soczewki sztucznej.
Współczesna medycyna oferuje fakoemulsyfikację, czyli usunięcie soczewki własnej za pomocą ultradźwiękowej końcówki i wszczepieniu sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej - wszystko odbywa się w znieczuleniu miejscowym (powierzchniowym). Możliwa jest także femtoemulsyfikacja, czyli operacja wysokoprecyzyjnym laserem femtosekundowym, polegająca na wykonaniu mikronacięć (tzw. portów) w rogówce i usunięciu przez nie zmętniałej soczewki a następnie wprowadzeniu nowej.
Jak leczymy jaskrę?
Obok leczenia farmakologicznego (leki służą ochronie nerwu wzrokowego, poprawie krążenia i obniżeniu ciśnienia wewnątrz gałki ocznej), w leczeniu jaskry stosuje się:
- - zabiegi chirurgii tradycyjnej (trabekulektomia, kanaloplastyka)
- - zabiegi chirurgii laserowej (selektywna trabekuloplastyka laserowa SLT, mikropulsowa trabekuloplastyka laserowa (MLT), irydektomia laserowa, irydoplastyka laserowa),
- - diatermię (punktowe nagrzewanie tkanek za pomocą silnego pola elektromagnetycznego) lub selektywne przymrażanie odpowiednie fragmentów tkanek oka celem poprawienia odpływu z niego cieczy wodnistej, co obniża ciśnienie panujące w oku i spowalnia przebieg choroby.
Zaćma i jaskra bywają podstępne, dlatego tak ważna jest profilaktyka - zwłaszcza u osób z grup ryzyka.
Artykuł partnera
0 Komentarze